Negoziazio-prozesua emakumerik gabe hasi zen arren, haien borrokari esker, Akordioan genero-ikuspegia txertatuta amaitu zen.
Herrialdea: Kolonbia
Herrialde osoko 1.500 erakunde baino gehiagok parte hartzen duten zortzi erakunde, sare eta plataformek osatutako Cumbre Nacional de Mujeres y Paz (www.cumbrenacionaldemujeresypaz.com.co) izenekoaren bidez, 2016ko azaroan, Gatazka Amaitzeko eta Bake Egonkor eta Iraunkorra eraikitzeko Bukaerako Akordioarekin amaitu zen Kolonbiako gobernuaren eta FARC-EPren arteko negoziazio-prozesuan eragitea lortu zuen emakume kolonbiarren mugimenduak.
Negoziazio-prozesua emakumerik gabe hasi zen arren, haien borrokari esker, Akordioan genero-ikuspegia txertatuta amaitu zen. Honako hauek dira lorpenetako batzuk, labur azalduta: a) Gobernuaren aldetik emakume negoziatzaileak izendatzeko eragina; b) Dagoeneko adostuta zeuden Akordioko puntuak berrikusteko eta falta zirenei ekarpenak egiteko, 2014ko irailean, Genero Azpibatzordea sortzeko negoziazio-mahaiak hartutako erabakia; c) Genero-ikuspegia txertatzea, biktimei buruzko akordioan emakumeen kontrako indarkeriak azpimarratuz, bai Egia Argitzeko, Bizikidetzarako eta Ez-Errepikatzeko Batzordearen lanari dagokionez, bai Bakerako Auzitegi Nagusiari bai erreparazio integraleko neurriei dagokienez; d) Emakumeak bake eraikitzaile gisa duten egitekoaren eta lurraldeetan haien antolamendu-ehunak duen garrantziaren soslaiak nabarmentzea; e) LGTBI pertsonen eskubideak txertatzea (http://publicaciones.hegoa.ehu.es/es/publications/362).
Pactantes, no pactadas (Itungileak, ez itunduak) izan zen Kolonbiarako hain garrantzitsua den prozesu historikoan emakumeek eskatu zuten parte-hartze mota irudikatzen duen leloetako bat. Itundutakoa betetzeko muga asko eta erronka askorekin jarraitzen duten arren, emakumeen mugimenduak lortu duenak ez du aurrekaririk izaera horretako negoziazio-prozesuetan. Kolonbiako Bakearen aldeko Goi Komisarioaren Bulegoaren arabera, emakumeen 301 erakunde eta sare izan ziren 7.172 proposamenekin, Habanan urte luzez kokatuta egon zen negoziazio-mahaian eragin zutenak. Kolonbia osotik jaso zituzten proposamenak hainbat mekanismoren bidez: foro nazional eta eskualdekoak, espazio birtualak eta Cumbre Nacional de Mujeres y Paz-eko topaketak. Horietan guztietan, mota askotako emakumeen erakundeek parte hartu zuten: mistoak, etnikoak, nekazariak, indigenak, afrikarren ondorengoak, ikasleak eta gazteak. Negoziazio-mahaietan emakumeen erakundeetako 16 aitzindarik eta sexu-indarkerian adituak diren 10 emakume kolonbiarrek hitz egin zuten. Horrez gain, gatazka armatuaren biktima izandako 36 emakume ere joan ziren Habanara (http://www.altocomisionadoparalapaz.gov.co/herramientas/Documents/Cartilla-mujeres-paz-12-sept-2016.pdf).
Kolonbiako emakumeen mugimenduak haien errebindikazioen parte bat Bake Akordioetan kontuan har daitezen lortutako eragina gertaera historikoa da, eta bake-itunetan genero-edukien inguruan mugarria jarri du, ez Kolonbian, mundu osoan baizik.
Gai honekin lotutako argitalpena
Genero y Justicia Transicional: Movimientos de mujeres contra la impunidad
Resumen
Este libro presenta experiencias de acción política de mujeres organizadas contra la impunidad de graves violaciones de derechos humanos cometidas contra ellas y contra la población civil en general, en varios países que han vivido o que continúan inmersos en conflictos armados y entornos represivos. En todos los casos existe un movimiento de mujeres que se niega a que sus reivindicaciones sean relegadas a la periferia de los procesos de verdad, justicia, reparación y garantías de no repetición.
Se trata de mujeres que, si bien en su mayoría son y se reconocen como víctimas de la violencia, trascienden esa condición y se afirman como sujetas políticas clave en las transiciones hacia la paz, la recuperación del tejido social destruido, la búsqueda de salidas negociadas a los conflictos, las demandas de justicia y la defensa de los derechos humanos, no solo en el contexto de sus comunidades más próximas, sino también a nivel estatal e internacional. La suya es una acción colectiva, organizada y consciente que supera las visiones estereotipadas sobre la victimización de las mujeres en los conflictos armados, y que da cuenta de trayectorias dilatadas de resistencia y de lucha por sobrevivir, sobreponerse a la violencia y construir sociedades más justas e igualitarias.
Índice
- Introducción.
Acción política de las mujeres por el derecho a la verdad, la justicia, la reparación y las garantías de no repetición
Irantzu Mendia Azkue - Capítulo I.
Acción feminista en la resistencia civil noviolenta, guerra y posguerra en Kosovo
Itziar Mujika Chao - Capítulo II.
Actoras de Cambio en Guatemala: poner el cuerpo y la vida de las mujeres en el centro de la justicia
Amandine Fulchiron - Capítulo III.
Mujeres contra la impunidad en El Salvador
Gloria Guzmán Orellana e Irantzu Mendia Azkue - Capítulo IV.
Dignas y rebeldes. Activismo por la defensa de los derechos de las mujeres en Chiapas, México
Nadia López Ruiz y Sara Hernández Pérez - Capítulo V.
La Ruta Pacífica de las Mujeres de Colombia: un largo camino por la verdad de las mujeres
Marina Gallego Zapata - Capítulo VI.
Mujeres activistas en el Sáhara Occidental ocupado
Irantzu Mendia Azkue y Gloria Guzmán Orellana - Capítulo VII.
Justicia transicional en la República Democrática del Congo. Organizaciones de mujeres por la paz y contra la impunidad en Kivu Norte y Kivu Sur
iker zirion landaluze
